Familienamen vroeger

In deze tijd is het ondenkbaar dat iemand geen familienaam heeft. Toch is het nog niet eens zo gek lang geleden dat het dragen van een vaste familienaam gemeengoed werd.

 

Patroniem

Voor 1811 hadden sommige families een achter- of familienaam. Andere bedienden zich van een patroniem, dat wil zeggen de voornaam van hun vader met de letter s of een afkorting van het woord zoon of dochter. Als bijvoorbeeld de zoon Claes en de vader Jacob heette, dan noemde de zoon zich dus Claes Jacobs.

 

Toenaam

Soms werd er ook een toenaam gebruikt achter of in plaats van het patroniem. Zo’n toenaam kon bijvoorbeeld de naam van een boerderij, een beroep of een eigenschap zijn. De naam Tolboom is een voorbeeld van een toenaam. Vanaf 1680 is de naam al in gebruik.

Een toenaam kon ook veranderen. Als iemand op een andere boerderij ging wonen dan nam hij of zij de naam van de nieuwe boerderij aan. Er was immers niets over het gebruik van een naam bij wet geregeld.

 

Wettelijke regeling

Dat veranderde in 1811 door Napoleon. Hij bepaalde dat iedereen die op dat moment nog geen achternaam had, er binnen een jaar een moest aannemen. Vele trokken zich daar eigenlijk niets van aan en bleven zich bedienen van patroniemen.

Napoleon Bonaparte 1769-1821

Napoleon Bonaparte 1769-1821

 

Nadat Napoleon uit ons land verdween nam de nieuwe Nederlandse overheid deze bepaling over. Desondanks duurt het nog tot 1825 voordat het dragen van een vaste familienaam gemeengoed werd. Dat kwam omdat koning Willem I de bepaling van Napoleon in 1825 definitief heeft gemaakt.

Koning Willem I 1772-1843

Koning Willem I 1772-1843

 

Verschillende familienamen

Ook de familie Tolboom was niet consequent in het hanteren van de familienaam. Personen met de naam Tolboom komen ook voor onder de namen `van Doorn`, `van de Laak`, `Tol` of alleen hun patroniem.

 

bron: Genealogie Tolboom